Uiteraard vis gegeten, lekker met knoflook. Vanacht een keer eruit geweest, voor een suprapubische catheter (blaascatheter via de onderbuik) die verstopt zat en verwisseld moest worden bij een vrouw met een VVF (fistel (=gangetje) tussen blaas en schede - geeft dus permanente lekkage van urine) als gevolg van een te lang durende baring. Ze komt uit Zambezi-district waar in het ziekenhuis geen dokter zit (een wel vaker voorkomend probleem ... alhier). Zo'n VVF kan alleen door een gynaecoloog met ervaring gecorrigeerd worden. Ze was hiervoor in Lusaka terechtgekomen, maar blijkbaar konden ze het niet opereren, en hebben ze dus zo'n catheter via de buik ingebracht. Deze moest maandelijks verwisseld worden, maar tja, hier was ook even geen dokter ... en nu was 'ie verstopt (dat geeft helse pijnen, als je je blaas niet kan ledigen).
Vandaag overdag eigenlijk niet zo veel bijzonders gedaan, de rounds in male en female ward en OPD patienten. Een necrotische duim opengelegd .... denk dat 'ie er later toch af moet. Overweeg bij een meisje met een genezen brandwond in het gelaat, het ene oog dicht te hechten (nooit gedaan hoor!), omdat ze dat niet meer kan sluiten, en het hoornvlies door uitdroging dan afsterft.
Ze hebben hier mooie lokaal gemaakte spullen, manden etc. Hoop wat te
kunnen kopen, maar dat schijnt niet altijd te lukken omdat die spullen in
de dorpen gemaakt worden, en niet hier op de markt in Lukulu verkocht worden.
23 maart
Goed, ik had eerder vandaag even geschreven dat als je vindt dat Kaoma aan
de rand van de wereld ligt, Lukulu zekers over de rand is. 200 km, ofwel
ruim 5 uur rijden over een zandweg, soms zo slecht dat je niet harder dan
20-30 km/uur kan.
Opgelucht kwamen we, ik had wederom Mr. Dhaka (male nurse die ook mee reed
vanuit Lusaka) bij me, aan bij het ziekenhuis, dat er erg mooi en fris
uitziet. Zekers ook ruimer van opzet.
Ik werd bij het huis afgezet, het ligt eigenlijk naast het ziekenhuis, een
heerlijk ruim huis, lekker rommelig, bewoond, mooie spullen ... een
mengeling van italiaans, nederlands en lokaal. Veel erg mooie lokale
spullen; manden, schalen, houtsnijwerk, stoelen etc. De tuin is knus, iets
kleiner dan bij mij, maar ook lekker rommelig, met twee kippen/eenden
hokken. En dan natuurlijk de Zambezi ... achter het huis, een geweldig
uitzicht op die imposante rivier, die ik nu weer voor het eerst sinds
Zimbabwe (1994) zie. Men zegt dat de kuomboka (het grootse feest van de
Lozi koning die dan per boot gaat verhuizen in de buurt van Mongu) dit jaar
in april zal doorgaan. Al jaren is er geen kuomboka geweest omdat de
Zambezi niet hoog genoeg stond, nu dan dit regenseizoen heeft het veel,
heel veel geregend, de Zambezi, en ook andere rivieren, zijn in jaren niet
zo hoog geweest.
Als het echt doorgaat, ga ik er ook heen, het schijnt een absolute must te
zijn!!!
26 maart
Morgen ga ik ook een interessante OK doen, er is een meisje met epilepsie,
die een grote, nu genezen, brandwond in het gelaat heeft, waardoor agv
verlittekening ze haar ene oog niet meer kan sluiten. Daardoor droogt het
hoornvlies uit en wordt je blind. Dit kun je voorkomen door de oogleden
gedeeltelijk aan elkaar vast te hechten, zodat de lidspleet kleiner wordt.
Een van de CO's heeft een oogheelkunde aantekening, en we gaan dit samen
morgen proberen ... ik moet ook een stukje huid transplanteren.
Fabian, de houseboy van Giovanni en Hermelijn, had lekkere 'frieta's' (donuts) gemaakt. Het een leuke jongen, best wel een stuk. Hoewel hij er uit ziet als een broekie (ik weet niet hoe oud hij is), is hij getrouwd en heeft een zoontje van 2 jr en zijn vrouw is nu zwanger. Zaterdag neemt hij me mee in een kano, voor een tochtje op de Zambezi, en gaan we met de auto naar een dorpje waar ze potten maken.
Zondag dan weer terug, neem een van de 3 japanse vrijwilligers van hier mee
naar Kaoma. Blijkt in Kaoma ook een japanner te zitten (soort Peace Corps;
maar dan van Japanners; Esther heeft er ook 2 in Luwingu). Ze helpen in een
technisch schooltje dat hier door de paters is opgezet.
27 maart
De laatste werkdag zit er op, morgen nog wat uitstapjes en dan is het weer
terug naar Kaoma.
Het is me prima bevallen hier, de afwisseling doet me goed. Behalve veel dingen die hier beter zijn, de CO's, de gebouwen en ruimtes, het werkrooster, de pharmacy, lijkt het lab hier toch nog wat slechter te zijn dan in Kaoma .... dat wil zeggen, misschien zijn de resultaten wel goed, maar veelal duurt het meer dan een dag. Sputum wordt maar 1x per week bekeken (snot uit de longen, voor tuberculose-onderzoek) en niet dagelijks, en de bloedbank is vrijwel continue leeg. Ook de bezetting voor de OK is hier wat magertjes, hoewel de OK zelf erg mooi is, en ze ook spinaal (ruggeprik) anesthesie kunnen doen.
Vandaag niet meer de liesbreuk gedaan, geen tijd, wel 3 uur bezig geweest met de huidtransplantatie en tarsorrhaphy ... het dichthechten van de oogleden. Dat meisje met die brandwond in het gelaat ... eigenlijk had ik foto's moeten maken van voor en na afloop. Wat je dus doet ... eerst twee snedes rondom het oog, dat de verklevingen (contracturen) losknippen, zodat je twee halve maantjes krijgt, dan wat je aan ooglid hebt vasthechten, zodat je de lidspleet sluit, en dat van het bovenbeen met een scheermesje stukjes (opper)huid verwijderen en die vervolgens in de halve maantjes inbrengen, en dit voorzichtig met zogenaamde tie-over hechtingen op z'n plaats houden. Een aardige klus, eigenlijk best een hoogstandje chirurgie.
Morgen m'n kanotripje .... spannend, de stroming is behoorlijk sterk. En we gaan op zoek naar wat mooie bloemenpotten.
Heb m'n eerste boek uit, dat over de geschiedenis van Amsterdam. Nu hier
even in een boekje van Piet Vroon gedoken.
28 maart
Lekker dagje gehad vandaag. Vanochtend eerst wat vis gekocht in de 'haven'.
Niet meer dan een plek op de oever, waar de kano's kunnen aanmeren, en waar
wat vrouwen met korven kleine visjes langs de oever vangen. Iedere keer als
een kano binnenkomt loopt iedereen erop af, en is binnen een mum van tijd
de vis verkocht.
Daarna zijn we met de auto naar een dorpje gegaan om wat potten te kopen, zo'n half uur hier vandaan. De weg was vrijwel overwoekerd, maar uiteindelijk kwamen we toch bij de pottenbakker. Ze gebruiken een houten mal, en graven een kuil in het zand, vullen die met brandend hout, dan weer zand, dan de potten en vervolgens goed afdekken met gras en zand. Heb een grote waterpot en 3 bloemenpotten gekocht. Er zijn ook aardige potten in de vorm van een beest, een vis of een kikker, maar die vonden we nu niet.
In de middag zijn we met de kano/boot van het ziekenhuis, die van Hermelijn zat met een slotje vast, naar de overkant van de Zambezi gegaan, waar mensen dus nog meer in de rimboe leven. Er zijn immers maar 2 health centre's aan die kant, en ze zijn een half jaar 'afgesneden' van deze kant, behalve voor wat in een kano past. Daarna, in een kalm stukje, had Fabian zin om te zwemmen. Ik dacht, ach, waarom niet, zo verlokkelijk, en met een redelijke stroming is de kans op bilharzia niet zo groot. Heerlijk gezwommen.
Net nog even een kort rondje in het ziekenhuis gemaakt, en daarna langs geweest bij de 3 japanners. Ze lopen weliswaar niet in een jurk ... maar degene bij wie ik binnenkwam, liep rustig in z'n onderbroek rond ... zonder enige gene .. en heeft een navelpiercing. Brother Sax, een buitengewoon fascinerende pater, die dat schooltje runt waar die japanners ook voor werken, kwam even later ook binnenzetten. Hij vertelde dat de Zambezi ook hier vol krokodillen zit (ik had begrepen dat ze hier niet zaten), en er ook hier vlakbij een hippo is, die twee weken terug nog iemand aardig 'gehapt' heeft, dat is dus die patient die ik op de afdeling heb. Moet dit geloof ik toch even ook aan Febian vertellen. Alleen in de droge tijd, wanneer de rivier laag staat, zijn bepaalde stukken veilig, daar waar je tot de bodem kunt kijken.
Ga nu nog even een lekker tomatensalade verschransen, en dan maar vast inpakken. Wil morgen niet te laat weg, want ik wil ook nog langs in Mangango, het voormalig missieziekenhuis. Wist wel dat de (blanke) zusters de missie en het ziekenhuis rond deze tijd zouden gaan overdragen aan de zambiaanse zuster, maar de grote happening blijkt dus morgen te zijn!! Ben eigenlijk wel benieuwd. Ze zullen waarschijnlijk aangenaam verrast zijn.
Deze pagina's worden door Herman Kuiper onderhouden.